දාස මුදලාලි ගේ කතාව

ගොඩක් අය හිතනවා ඕනම ලොකු ව්‍යාපාරිකයෙක් ‍‍ගෙවන්නේ සුපිරි ජීවිතයක් කියලා, ඒත් ඒ අය ඒ තැනට එන්න කොයි තරම්නම් මහන්සිවෙන්න ඇද්ද ? කියවලා බලන්න මේ තවත් එවැනි සත්‍ය කතාවක්

 - දාස මුදලාලි ගේ කතාව

Duro හදපු දාස මුදලාලි වෙනුවට අද සභාපති පුටුවෙ ඉන්නෙ ඔබ...

ඔව්. මහත්තයා නැතිවුණාට පස්සෙ මගේ දරුවො ටික එකතු වෙලා මාව සමාගමේ සභාපති පුටුවට පත් කළා. ව්‍යාපාරයේ හුඟක් දේ, මහත්තයා බෙදාහදා ගත්තෙ මාත් එක්ක. මගේ අත්දැකීම් ඒ අයට වැදගත්. ඒකයි ඒ හැමෝම මෙහෙම කළේ.

• හුඟක් අය හිතන්නෙ Duro කොම්පැණිය දැන් නැහැ කියලා...

වැටීම් - නැගීම් කොයිකාටත් උරුමයි. අපේ ස්වර්ණමය යුගය පහුවෙලා ඉවරයි. අමාරු ම කාලෙත් පහුවෙලා ඉවරයි. වැඩි සද්දයක් නැති වුණාට කොම්පැණියෙ වැඩ කෙරෙනවා. යාපනේටත් අපේ නිෂ්පාදන යනවා. ෆැක්ටරියෙන් කෙළින් ම සාප්පුවට.

• මොනවද දැන් වෙළෙඳපොළේ තිබෙන Duro නිෂ්පාදන...

ඩියුරෝ මදුරු දැල්, ඩියුරෝ බැනියන් සරොන්... බෞද්ධ කොඩි. ළඟදීම Butterfly සාරි ආපහු පටන් ගන්නවා. තිබූ හැම නිෂ්පාදනයක් ම බොහෝ ම ඉක්මනට වෙළෙඳපොළට ඒවි.

• ව්‍යාපාරයේ දියුණුව වෙනුවෙන් ඔබ ගත් හොඳ ම තීන්දුව කුමක් ද...

ඒ කාලෙ අපි දෙන්නා ව්‍යාපාරයේ අලුත් දේ ගැන කතා කරන්න ගන්නෙ පාන්දර තුනට. තුන හතරේ ඉඳන් ඒ කතා කරන දේවල් සමහර විට මං සටහන් කරනවා. ළමයි ඒවට කිව්වෙ අම්මගෙයි තාත්තගෙයි ‘Business Talks’ කියලා. ඊළඟට පැයක් බුදුන් වඳිනවා. ඊට පස්සෙ ඉතින් මුළු දවස ම ව්‍යාපාරෙට කැප වෙච්චි ගමන්. හැබැයි හරියට තරහා යනවා. සමහර වෙලාවට තද තීන්දු තීරණත් ගන්නවා. දරුවො හිටියට මහත්තයා නැතිව අද මං විත‍‍රනේ. ඒ නිසා දැන් මං එයැයි වෙනුවෙන් හොඳ තීන්දුවක් අරගෙන තියෙන්නේ.

• කියන්න ඒ ගැන...

ඒ කාලෙ කරපු හැම ඩියුරෝ නිෂ්පාදනයක් ම ආපහු කරන්න ගත්තා. ‘ඩියුරෝ ෆ්ලාස්ක්’ හදන්න එක දුවකට බාර දුන්නා. ඒ කාලෙ Thermos උණුවතුර බෝතල් තරමට ඩියුරෝ උණුවතුර බෝතල්වලට ඉල්ලුම තිබුණා. දුවලා හය දෙනාම බැනියන්, සරොන්, මදුරුදැල් වෙන වෙන ම බාර අරගෙන නිෂ්පාදන කටයුතු පුළුල්ව කරගෙන යනවා.

• එත‍කොට අනෙක් පුතාලා...

ලොකු පුතා තොම්සන් ළඟදි නැතිවුණා. ඊළඟ පුතාලා දෙන්නගෙන් කුසල, මූල්‍ය අධ්‍යක්ෂවරයා. අනෙක් පුතා පුණ්‍ය, අ‍ෙලවි අංශය භාර අධ්‍යක්ෂවරයා. කළමනාකාර අධ්‍යක්ෂ තමයි, බාලම පුතා ඉසුරු. එයා තමයි හැමෝම උනන්දු කරගෙන දැන් ව්‍යාපාරය වෙනස් මඟකට අරන් යන්නේ.

හැම පරණ කොම්පැණියකට ම තියෙන චෝදනාව ඉස්සර තරම් දැන් බඩු කොලිටි නැහැයි කියන එක. ඩියුරෝත් එහෙමද...

හැත්තෑ ගණන්වල ඉඳන් අපි නෙට් මැහුවේ ‘coolness yarn’ කියන සියයට සියයක් පොලියෙස්ටර් හොඳම නූලෙන්. ඒක ‘A’ Grade නූලක්. ඒ වගේ ම නෙට් හදන්න මිලියන තුන් සියයක් විතර වටින ‘කාල්මයර්’ මැෂින් එකක් ලංකාවේ පාවිච්චි කරන්නෙ අපි විතරයි. කොලිටිය අඩු කළා නම් ඩියුරෝ නම මේ තරම් මිනිස්සු අතර පවතින්නෙ නැහැ. අපිට අංක එක, කොලිටිය.

• Business Management….. Business Style ඔබේ ජීවිතය ඇසුරින් පහදන්න...

ඔය මහා බරපතළ වචන නැතුවට අපි දියුණු වුණේ ව්‍යාපාරයත් එක්ක මුහු වෙච්චි මනුස්සකම නිසා. හොඳ කළමනාකරණය මං ඉගෙන ගත්තෙ මහත්තයාගෙන්. සේවක‍යෝ කාටත් සාධාරණව සලකන ගුණය තමයි එයැයිගෙ Style එක. දලුගම ෆැක්ටරියෙ හත්දාහකට තුන්වේල කෑම දුන්නෙ. යුනිෆෝම් එක දුන්නෙ ඒකයි. ලෙඩට දුකට බෙහෙත් ටික දෙන්න දොස්තරලා, කොණ්ඩ කපන්න බාබර්ලා පවා ඒ ෆැක්ටරිය ඇතුළෙ හිටියා. අක්කර දෙකක ඒ භූමි භාගේ එදා පොඩි ජනපදයක් වගේ.

• මේ තරම් දේපළ තියෙන එකේ දාස සමූහයට කොහොම නැඟිටින්න බැරිද... කාට හරි එහෙම හිතුණොත්...

දළුගම අක්කර දෙකක ෆැක්ටරියෙ මහත්තයා හදපු බිල්ඩින් ඕනෙ තරම් තිබෙනවා. කොල්ලුපිටියෙත් බොරැල්ලෙත් ප්‍රදර්ශනාගාර තිබූ බිල්ඩින් තිබෙනවා. ඒවායේ ප්‍රයෝජනයත් අරන් දැන් දරුවො නව දෙනා ම වැඩට බැහැලා. එයාලට තාත්තා හදලා ගියපු නමක් තියෙනවා. ඉස්සර මිනිස්සු විඳපු, දැන් හුඟක් අය ඉල්ලන ඩියුරෝ නිෂ්පාදන එක හුස්මට හදන්නයි දැන් තියෙන්නේ.

• ‍ෙද්ශීය ව්‍යාපාරිකාවක් විදියට අද ඔබ රජයට යෝජනා කරන්නෙ මොනවද...

සියලු ම ආනයනික අමුද්‍රව්‍ය සඳහා බදු අහෝසි කළ යුතුයි. වංචා සහගත ලෙස මේ රටට එන ආනයනික නිෂ්පාදන පාලනය කළ යුතුයි. ඕනෑම රටකට තරගයක් දෙන්න එතකොට අපිට පුළුවන්. අපි වගේ දේශීය ව්‍යාපාරිකයෝ හැමෝට ම ඒක විශාල අත්වැලක්.

• ඔබේ ව්‍යාපාර දැක්ම ගැන කියන්න...

මට යි මහත්තයටයි කියලා දෙකක් තිබුණෙ නැහැ. එයැයි කරපු දේම තමයි තව දුරටත් ඉදිරියට යන්නේ. සල්ලිම හම්බ කරනවට වඩා විකුණන දේට ඉස්තරම් ම අගයක් එකතු කිරීමයි වැදගත්. මිනිස්සු තවමත් අපේ ගෙදරට කතා කරනවා. ඩියුරෝ නිෂ්පාදන ගැනම අහනවා. ඒවා ගන්න පුළුවන් තැන් අහනවා. පාරිභෝගිකයාට උසස් දේ දෙමින් තමනුත් දියුණු වීමයි, එයැයි කළේ. ඒකම තමයි අද පවුලක් හැටියට අපි හැමෝම කරන්නේ.

• ලංකාවේ සුපර්මාකට් හදපු පළමු දේශීය ව්‍යාපාරිකයා දාස මුදලාලි කියන්නෙ ඇත්තද...
ලංකාවේ සුපර්මාකට් හදපු පළමු දේශීය ව්‍යාපාරිකයා දාස මුදලාලි කියන්නෙ ඇත්තද...

හැත්තෑවේ මුල් කාලයේ මායි මහත්තයයි සිංගප්පූරු ගියා. තට්ටු පහ හයේ බිල්ඩිමකට ලිෆ්ට් එකේ ගියේ. මං කිව්වා, මේ වගේ එකක් අපිත් ලංකාවේ හදමුකෝ...’ කියලා. ‘කාට බඩු විකුණන්නද...’ මහත්තයා මගෙන් ඇහුවා. ඒ වුණාට ලංකාවට ආවට පස්සෙ බොරැල්ලෙයි - කොල්ලුපිටියෙයි බිල්ඩින් දෙක ඒ විදියෙ ‘සුපර්මාකට්’ දෙකක් කළා. දේශීය ව්‍යාපාරිකයෙක් මං හිතන්නෙ එහෙම වැඩක් කළාමයි.

• දාස සමූහය මිනිස්සු අතරට ගිය හොඳ ම ප්‍රචාරණ මාධ්‍ය කුමක් ද...

ඒ කාලෙ දවල් දොළහට වෙළෙඳ සේවයේ ගිය ‘පිබිදෙන ගායක පරපුර’ වැඩසටහනින්. එඩ්වඩ් ජයකොඩි වැනි විශිෂ්ටයන් බිහිකළ ලංකාවේ පළමු සුපර් ස්ටාර් තරගයත් ඒකමයි. මහත්තයා ප්‍රචාරණේට කියලා බොරුවට සල්ලි නාස්ති කළේ නැහැ. වියදම් කරන දෙයින් රටේ තරුණ පරම්පරාවටත් යමක් වෙන්න ඕනෙයි කියලා තමයි හිතුවේ. ඒ කාලෙ ඉතින් ගුවන්විදුලිය තරම් දෙයක් තිබුණෙ නැහැනේ.

• එතකොට Duro සමාගමේ වැටීම, විවෘත ආර්ථිකයේ පැමිණීමද...

නැහැ. විවෘත ආර්ථිකය අපිට ප්‍රශ්නයක් වුණේ නැහැ. අපිට තිබුණෙ දේශපාලන පළිගැනීමක්. හරියට මහා යෝධයෙක් බිම දැම්මා වගේ. අපිව ඒ තැනට ඇදලා දැම්මෙ එක්තරා දේශපාලකයෙක්.

ආයතනයක පසුබෑමට, උද්ඝෝෂණයකට පුළුවන්ද ඔය තරම් ලොකු බලපෑමක් කරන්න...

ඒ විතරක් නෙවෙයි, අ‍පේ කෝටා කැපුවා. ඒකෙන් අපේ Export Orders නැවතුණා. සියලු බැංකු පහසුකම් නැවැත්වුවා. හත්දාහකගේ පඩි ගෙවන්න, ETF, EPF ගෙවන්න මහා ප්‍රශ්න ගොඩකට අපි මැදිවුණා. හැබැයි අපි දෙන්නම එකම අධිෂ්ඨානෙක හිටියා, ලංකාව ඇතුළෙ විතරක් හරි බිස්නස් කරලා මේ අයට පඩි ගෙවනවා කියලා. අවුරුදු දහයක් විතර අමාරුවෙන් ඔය විදියට ඇදගෙන ගියා.

• ඩියුරෝ නිෂ්පාදන අපනයනය දැන් සහමුලින් ම නතර වෙලා ද?....

සීකා වෛරසය නිසා මේ දවස්වල ලොකුම මදුරු නෙට් ඕඩරය යන්නෙ බ්‍රසීලයට. රස්නය ඇතුළට නොඑන ආවේණික ගුණය නිසා අපේ මදුරු දැල්්වලටයි ජාත්‍යන්තරයේ ලොකු ම ඉල්ලුම.

• Duro සමාගම හෙවත් දාස සමූහයේ ස්වර්ණමය යුගය මතකද...

1977 ට කලින් යුගය. සිරිමාවෝ මැතිනියගේ දේශීය චින්තනය නිසා හුඟක් ව්‍යාපාර ඔළුව ඉස්සුවා. පිටරට ‍දේ නැති නිසා මිනිස්සු දේශීය දේට හුරු වුණා. ඩියුරෝ සාරි, සරොන්, ෂර්ට්, බැනියන්වලට දී ගන්න බැරි තරමෙ ඉල්ලුම. මිනිස්සු පෝළිම් ගැහිලා මේවා ගත්තෙ.

• උත්සාහය සහ කැපවීමට ඩියුරෝ සමාගමේ තිබෙන හොඳම ආදර්ශය කුමක් ද...

අම්මා එක්ක වෙළෙඳාමේ ගිය පුංචි පුතෙක් අවුරුදු නවයෙදි අම්මා දීපු රුපියල් දහයකුත් අතේ තියන් මාතරින් කොළඹ එනවා. ඒ වෙනකොට කොළඹ තිබූ ඩැනි බ්‍රදර්ස්..., සේන බ්‍රදර්ස්... ලොකු ව්‍යාපාර තමන්ගෙම අයියලගේ. ඒ වුණාට එයැයිට හිතුණෙ තනියම වෙළෙඳාමක් කරන්න. කපුරුබෝල, යතුරු කටු, බැනියම් කරත්තෙක තියාගෙන අර අයියලගෙ කඩ ඉස්සරහා විකුණනවා. ‘උඹ අපිට ලැජ්ජා කරන්න එපා...” අයියලා කියද්දි, කරත්තෙ අයින් කරගන්නවා. ‘මට එයාලගෙන් යැපෙන්න ඕනෙ නැහැ...’ එහෙම හිතාගෙන කරත්තෙත් තල්ලු කරන් බොරැල්ලට යනවා. ‘මං කවද හරි මෙතන ලෑල්ලක් දානවා...’ ඒ කාලෙ ලෑල්ල තමයි බඩු විකුණන ලොකුම තැන. එහෙම ලෑල්ලක් දාපු තැනම දවසක එයැයි, බොරැල්ලෙ දාස සුපර්මාකට් එක හැදුවා. කොල්ලුපිටියෙත් කැලණියෙත් එහෙමයි. පහේ කැලෑසියට විතරක් ඉස්කෝලෙ ගිය එයැයි ඔය සියලු දේ කළේ කැපවී නිසා. උත්සාහය නිසා.

• ගමකින් ආවට ඔහු සිය සමාගමට තැබුවේ ඉංග්‍රිසි පන්නයේ නමක්...

Duro නම ගත්තේ Durobility හෙවත් ‘කල්පවතිනවා’ ය කියන අර්ථයෙන්. එක සැරයක් මැෂින් ගන්න ජර්මනියට ගිහින් ආවට පස්සෙ තමයි නම දැම්මෙ. කොහොමටත් එයැයි රට රටවල ඇවිදපු කෙනෙක්. අලුත් සාප්පු සංකීර්ණ, මැෂින් සහ ප්‍රදර්ශන බලන්න හරියට ගියා.

• විවෘත ආර්ථිකයේ නරක බලපෑමෙන් බොහෝ දේශීය ව්‍යවසායකයින් වැසී යද්දී, ඩියු‍රෝ වෙත පමණක් එය බලනොපෑවේ කොහොමද...

මගේ මහත්තයට ‍‍හොඳ දැක්මක් තිබුණා. එයැයි හම්බන්තොට අක්කර දහයක කපු වගා කළා. මේ රට ඇතුළෙම නූල් නිෂ්පාදනය කරන්න පුළුවන්, ඒකට උදව් කරන්න කියලා රජයට යෝජනා කළා. කරලම පෙන්නුවා. නමුත් ඒ ඉල්ලීම ඔවුන් ගණන් ගත්තෙ නැහැ. හොඳ කොලිටිය සහ අඩු මිල නිසා කවදාවත් අපිට තරගයක් තිබුණෙ නැහැ. බඩු ‍හොඳ නම් මිනිස්සු කවදත් හොයාගෙන එනවා.

ඒ දැක්ම තුළ දරුවන් ව්‍යාපාරයට සූදානම් කරන අදහසක් තිබුණෙ නැද්ද...

අපි දෙන්නා හැම වෙලාවෙම හිතුවෙ දරුවො ගැන. එයැයිට ඕනෙ වුණා දරුවො දහ දෙනාට ම ‍‍හොඳ අධ්‍යාපනයක් දෙන්න. පුතාලා හතර දෙනාවම ඇරියෙ රෝයල් කොලිජියට. දුවලා හයදෙනාව සෙන්ට් බ්‍රිජට් එකට. හැම දරුවෙක් ම උසස් අධ්‍යාපනයට පිටරට යැව්වා. කැමැති අය උපාධි ගත්තා. බාල පුතා ඉසුරු තමයි Textile Technology ගැන උපාධිය ගත්තෙ. නූල් හදන තැන ඉඳලා නිෂ්පාදනයක් එළියට එනකල් තාක්ෂණය ගැන ඉසුරු පුතා දන්නවා. මැෂින් ගැන දන්නවා. Textile ගැන ලෝකෙ තියෙන හොඳ ම විශ්වවිද්‍යාලෙ වෙච්චි ලන්ඩන්වල university of Bolton වල තමයි පොඩි පුතා ඉගෙන ගත්තෙ.

• ඔබ දරුවන්ට දුන්නෙ සැප සම්පත් විතරද...

නැහැ. අපි පුළුවන් උපරිමයෙන් ගුණධර්ම කියා දුන්නා. මට මතකයි පොඩි පුතා උපාධිය අරන් ඇවිත් ඉස්සරවෙලා ම තාත්තා එක්ක ෆැක්ටරියට ගිය දවස. ‘පුතා ටයි එක ගලවන්නකෝ කියලා මහත්තයා පුතාට කොස්ස අතට දීලා කිව්වලු ‘පුතේ මේ Export බිල්ඩිමේ වර්ග අඩි විසිපන්දාහක් තියෙනවා. ‍මේක අතුගාන්න කියලා. පුතාගෙ මූණ හරිනැති වෙලා. ඒත් එයා ඒක කළා. ජීවිතේ පටන් ගැන්ම කියලා දෙන්නයි එහෙම කළේ.

හැම දවසකම පාන්දර බුදුන් වඳින්න, මල් පීරිසි 30ක් කලින් දවසේ ලෑස්ති කරන්න පිරිමි දරුවන් හතරදෙනාට පැවරුවා. ඒ නිසා පුතාලට රස්තියාදු රෑ ගමන් බැරිවුණා. ආයේ පාන්දර පහ හය වෙද්දි මල් පීරිසි ටික බුදුන් වඳින තැන ඉඳන් තාත්තගෙ අතට දෙන්න මාරුවෙන් මාරුවට ළඟින් ඉන්න වුණා. මේවා තමයි ජීවිත පාඩම්.

• එතකොට බිසනස් එකක් හදන්න තාත්තා විඳපු දුක...

තාර පාර රත්වෙනකොට කකුල් පිච්චෙනවා. ඒකෙන් බේරෙන්න කම්බි ලේන්සුවක් සැරෙන් සැරේ පොඟවා පොඟවා ගෙනැත් යටිපතුල් තෙමනවා. ඒ තෙත රෙදි කෑල්ල උඩ හිටගෙන වෙළෙඳාම් කරනවා. කකුලට ‘කට්ටා’ කෑලි දෙකක්වත් නැහැ. පොලිසියෙන් පේව්මන්ට් වෙළෙන්දො පන්නනකොට කරත්තෙත් තල්ලුකරන් දුවනවා. ඊළඟට කරත්ත තල්ලු කරන් කොළඹ පුරාත් කළුතරටත් යනවා. ඒ එනකොටත් බරක් පටවාගෙන. ඒ තමයි දරුවන්ගේ තාත්තා දුක් විඳපු ජීවිතේ. එයැයි අපිට බිස්නස් එකක් හැදුවේ එහෙම දුක් විඳලා. එකම සතුට අවුරුදු 83 ක් ජීවත් වෙලා මිය ගියේ රජෙක් වගේ. දරුවන්ටත් රටටත් ආගමටත් පුළුවන් තරම් කරලා. මේ අතීතය දරුවො දන්නවා. එයාලට බිස්නස් එක ගැන හැඟීමක් තිබෙන්නේ ඒ නිසා.

• මුදල් පාලනය ගැන ඔබට තිබෙන්නෙ කොහොම අදහසක් ද...

කසාද බැඳලා ආවට පස්සෙ මට පැවරුණු පළමු රාජකාරිය තමයි සල්ලි ගණන් කරන එක. රැජිනගෙ නෝට්ටු. ලොකු ම ‍කොළේ රුපියල් සීයයි. මං සල්ලි මිටි හදලා වෙන වෙන ම තැබුවා. සේප්පුවට දැම්මෙ මහත්තයා. එහෙම රාජකාරි කළාට වියදම් කිරීමේදි මං සල්ලි අතපත ගාපු කෙනෙක් නෙවෙයි. හැමදේ ම කළේ මහත්තයා.

• ඇයි එහෙම වුණේ...

අඳින සාරියෙ ඉඳලා මටයි දරුවන්ටයි ඕනා කරන හැම දේම එයැයි ගෙනාවා. ඉතින් මට මොටද සල්ලි...

Duro වෙනුවෙන් මොනවද ඔබේ ඉදිරි අරමුණු...

තාත්තා හැදූ ව්‍යාපාරය තව පරම්පරා ගණනාවක් දරුවො ඉදිරියට ගෙනියන්න ඕනේ. මං දන්න දේ ඔවුන්ට කියා දෙනවා.

මගේ පුංචි මුණුපුරු මිණිපිරියෝ ඒ අතීතය දැනගන්න කැමැතියි. මේ මහගෙදරට අදත් කෑම වේල් තුනට ම පුළු පුළුවන් විදියට දරුවොත් මුණුපුරනුත් හැමෝ ම එනවා. මහත්තයා, මේ ජාවත්තෙ අක්කර දෙකේ ඉඩමෙ ගෙවල් හයක් හැදුවෙත් ඒ වෙනුවෙන්මයි.

කිසිම දුවෙක් කසාද බැඳලා ඈත ගියේ නැහැ. පවුලක් විදියට හැමෝම වැඩකරලා Duro නම තව පරම්පරා ගාණක් ඉදිරියට යන්නයි මං ප්‍රාර්ථනා කරන්නෙ.

උපුටා ගැනීමකි.